Lëndimi i shtyllës kurrizore

Çfarë është ajo?

Palca kurrizore, e bërë nga inde të buta dhe e rrethuar nga unazat kurrizore, shtrihet nga baza e trurit, poshtë shpinës deri te vithet. Ajo bart mesazhe midis trurit dhe pjesës tjetër të trupit.

Një dëmtim i palcës kurrizore zakonisht fillon me një goditje të papritur traumatike në shtyllën kurrizore që thyen ose zhvendos vertebrat. Disa lëndime do të lejojnë shërim pothuajse të plotë, por disa do të rezultojnë në paralizë të plotë. Në vendet që nuk janë prekur nga lufta, shkaku kryesor i dëmtimeve të shtyllës kurrizore janë rrëzimet dhe aksidentet e trafikut me automjete. Edhe pse një dëmtim i palcës kurrizore mund t’i ndodhë kujtdo, disa faktorë mund të kenë predispozicion më të lartë për një rrezik për të pësuar një dëmtim të palcës kurrizore, duke përfshirë të qenit mashkull, të qenit midis moshës 16 dhe 30 vjeç, të qenit më i vjetër se 65 vjeç dhe të përfshiheni në një mënyrë jetese të rrezikshme.

Simptomat

Aftësia për të kontrolluar gjymtyrët pas një dëmtimi të palcës kurrizore varet nga vendi i dëmtimit përgjatë palcës kurrizore dhe nga ashpërsia e dëmtimit. Nëse e gjithë ndjenja dhe e gjithë aftësia për të kontrolluar lëvizjet më poshtë se dëmtimi i palcës kurrizore humbet, lëndimi quhet i plotë. Nëse ruhet ende një funksion senzorik ose motorik  nën zonën e dëmtimit, lëndimi quhet jo i plotë. Për më tepër, paraliza nga një dëmtim i palcës kurrizore mund të referohet si tetraplegji (quadriplegia), që do të thotë se krahët, duart, trungu, këmbët dhe organet e legenit preken të gjitha nga dëmtimi i palcës kurrizore, ose si paraplegji, që do të thotë se paraliza prek gjithë ose një pjesë të trungut, këmbëve dhe organeve të legenit. Lëndimet e shtyllës kurrizore të çdo lloji mund të rezultojnë në një ose më shumë nga shenjat dhe simptomat e mëposhtme:

  • Dhimbje ose ndjesi shpimi intensiv
  • Humbje e lëvizjes dhe ndjeshmërisë
  • Humbje e kontrollit të zorrëve ose fshikëzës
  • Spazma
  • Përkeqësimi i funksionit seksual dhe i fertilitetit
  • Vështirësi në frymëmarrje dhe kollitje

Diagnoza

Në rast urgjence, mjeku sigurohet që dëmtimi i palcës kurrizore të mos ndikojë në frymëmarrje ose rrahjet e zemrës, aftësinë për të lëvizur pjesë të trupit dhe aftësinë për të ndjerë prekjen. Disa teste imazherike mund të ndihmojnë në diagnostikimin e një dëmtimi të palcës kurrizore, të tilla si skanimi CT, MRI, rreze X dhe elektromiogrami (EMG).

Mjekimi

Menaxhimi i dëmtimit akut të palcës kurrizore përfshin një kombinim të terapisë farmakologjike, kirurgjisë dhe rritjes së presionit të gjakut.

Ekzistojnë vetëm dy indikacione absolute për intervenim kirurgjik të hershëm tek pacientët me dëmtim të palcës kurrizore: deficiti neurologjik progresiv në prani të kompresimit të palcës dhe dëmtimi i llojit të dislokimit të shtyllës kurrizore. Të dyja këto situata kërkojnë dekompresim me ose pa stabilizim. Të gjitha indikacionet e tjera të intervenimit kirurgjik janë relative ndërsa të mirat dhe të këqijat e tyre duhet të merren parasysh me kujdes.